عنوان کتاب: از سقوط مالی تا رکود اقتصادی اثر جووانی اریگی و دیگران
نویسندگان: جووانی اریگی و دیگران
قدرت پیش بینی، قدرتی وسوسه برانگیز و رؤیایی برای انسان هاست. امروزه دیگر همچون گذشته خبری از پیش بینی و پیش گویی به روش غیب گویی نیست، بلکه پیش بینی هایی که از جهان می شود، با استفاده از داده ها، اطلاعات، شرایط و واقعیت ها است. کتاب”از سقوط مالی تا رکود اقتصادی” بحث جذابی از امکان پیش بینی وضعیت آیندۀ جهان کنونی است.
امروزه در اکثر کشورهای دنیا نظام سرمایه داری برقرار است. به نظر می رسد که این نوع نظام، با کوچک کردن دولت تا حد ممکن و آزاد گذاشتن بازارها در حد نهایی آن، عملکرد قابل قبولی از خود نشان می دهد. کشور های پیشرفته، درآمد سرانه ی قابل توجهی دارند و توانسته اند با برقراری بی چون و چرای نظام سرمایه داری، رفاه زیادی را برای مردم خود تامین نمایند. نظام سرمایه داری اولویت رشد کشورها را در افزایش سرمایه گذاری می بیند و نهایت سعی خود را می کند تا سرمایه دار بتواند به کسب و کار بپردازد تا از این راه تولید افزایش یافته و درآمدی نصیب کارکنان و ذی نفعان آن، به صورت مستقیم و غیر مستقیم، گردد. اما همان گونه که تمامی نظام های منقرض شدۀ دنیا، روزی عملکرد بسیار خوبی داشته اند، این نوع نظام نیز قطعا خالی از اشکال نیست و ایرادات جدی آن تنها زمانی آشکار خواهد شد که دیگر برای نجات نوشدارو هم اثری ندارد.
بحران بزرگ مالی ۲۰۰۸ زنگ خطری برای نظام سرمایه داری بود. بحرانی که آلن گریسپن، رییس پیشین فدرال رزرو، در مورد آن گفته بود: «از آن رخداد هایی است که ممکن است هر صد سال یک بار رخ دهد» این بحران نشانه های بسیار زیادی را برای بررسی و کنکاش در اختیار محققین و متفکران قرار داد تا بتوانند از نگاه به سطح شفاف و زیبای بازارهای آزاد رها شوند و واقعیت های زیرین جامعۀ جهانی را، آنگونه که هست ببینند.
“از سقوط مالی تا رکود اقتصادی” مجموعۀ مقالاتی است که به دنبال یافتن ضعف های جهان سرمایه داری و نشان دادن آن ها، پیش از فروپاشی هستند. این اشارات در نهایت به دو نتیجه خواهد انجامید یا کشورها از آن ها پند می گیرند و خود را اصلاح می نمایند، و یا محکوم به نابودی شده و جهان نوینی از بطن آن متولد می شود. نویسندگان نامی این مقالات در سرتاسر دنیا و به ویژه در ایالات متحده، کاملا شناخته شده می باشند. آن ها در مقالات و کتب بیشماری که نگاشته اند، نهایت سعی خود را در شفاف نمودن اوضاع مه آلود اقتصادی جهان می کنند و در این راه تا حدودی موفق شده اند و طرفدارانی برای خود یافته اند تا مسیرشان ادامه یابد.
با جستجو در وضعیت دنیای سرمایه داری پس از بحران ۲۰۰۸، نشانه های زیادی از تکرار تاریخ دیده می شود. تفکرات نویسندگان این مقالات، نقطۀ مشترکی با یکدیگر دارند که هریک از آن ها به زبان و شیوۀ خود دست به تحلیل و تفسیر آن می زنند. نگاه از جنبه های گوناگون به بحران مالی اخیر که روشنگر واقعیت سرمایه داری است، برای هیچ خواننده ای خالی از لطف نخواهد بود. به خصوص نمونه های تاریخی که کمتر به آن ها اشاره می شود، بسیار گیرا هستند.
جوانی اریگی (۱۹۳۷ ـ ۲۰۰۹)، اقتصاددان سیاسی و جامعه شناس، و یکی از برترین چهره های گرایش فکری موسوم به “سیستم جهانی” است. اریگی، موضوع بحران مالی جهان را به زیبایی می شکافد و نمونه های تاریخی متعددی برای آن نشان می دهد. وی سیر حرکت تاریخ را به خوبی دنبال می نماید و با مدل سازی زیبا و بی نظیر خود، نشان می دهد که آنچه ما آن را رخ دادی نادر می بینیم، هر صد سال یک بار ممکن است رخ دهد، این روند برای تاریخِ جهان پروسه ای تکراری است. آنچه که اقتصاد لیبرالی به جامعه تحمیل نموده است، علاوه بر ظاهر فریبندۀ آن، تضاد طبقاتی عمیق، استثمار پنهان و از میان رفتن ارزش های انسانی است. وی با تقسیم بندی تاریخ به قرن های طولانی، نشان می دهد که ما به سرعت در جهت پایان قرن طولانی بیستم در حال حرکت هستیم و آنچه که ما را مجزا از قرون پیش می نماید، پیچیده تر بودن سیستمی است که نظاره گر فروپاشی آن هستیم.