عنوان کتاب: راهنمای تفکر نقادانه، پرسیدن سئوال های بجا

نویسندگان: ام .نیل براون، استوارت ام .کیلی

کتاب راهنمای تفکر نقادانه، پرسیدن سئوال های بجا ؛ کتابی کاربردی برای تمام امور زندگی و تصمیم‌‌گیری‌های به‌جا است. این کتاب، پرسش‌های دقیقی را پیش‌روی ما می‌گذارد که استفاده از این پرسش‌ها، در دو‌راهی‌ها بلکه چندراهی‌های انتخاب به داد ما می‌رسند و نویسندگان این کتاب به‌درستی ادعا می‌کنند که این کتاب برای همه‌ رشته‌های تحصیلی مفید است و تدریس آن در سطوح مختلف و رشته‌های مختلف، این ادعا را ثابت کرده است.

در علوم طبیعی می‌توانیم به مرز پاسخ‌های درست برسیم اما درباره‌ی رفتارهای انسانی وضع به‌کلی متفاوت است. رفتار انسانی پیچیده‌تر از آن است که بتوان درباره‌اش به پاسخ درست و قطعی رسید. درواقع، هدف این نیست که در این امور به پاسخ درست برسیم که می‌خواهیم به معقول‌ترین پاسخی برسیم که وجود دارد. این امر در امور اجتماعی ملموس‌تر است، به‌ندرت می‌توان گفت: این است و غیر از این نیست.

این کتاب جزو آثار کلاسیک آمریکا به شمار می رود. تفکر نقادانه نیز به عنوان یک مبحث میان رشته ای در دانشگاه های مختلف جهان تدریس می شود. رویکرد نویسنده در تفکر نقادانه پرسیدن سوال است، به این ترتیب که نویسنده کتاب ۱۱ سوال را برای سنجش صحت و سقم یک استدلال مطرح می کند. مخاطب کتاب نیز با پرسیدن نوبتی این سوالات می تواند صحت یک استدلال را سنجش کند. هر یک از سوالات در قالب یک فصل جداگانه شرح داده شده اند و در فصل پایانی کتاب نیز استدلالی آورده شده و بر اساس این ۱۱ سوال سنجش شده است. سوالات تفکر نقادانه با تشخیص ادعای استدلال آغاز می شود و به ترتیب تشخیص فرض های نویسنده، تشخیص شواهد و قرائنی که نویسنده آورده است و … پیش می رود.

فهرستی از پرسش‌های به‌جا و مناسب عبارت‌اند از:

۱- مسئله چیست و نتیجه کدام است؟

۲- دلایل استدلال کدام‌اند؟

۳- کدام واژه‌ها یا عبارت‌ها مبهم هستند؟

۴- تضادهای ارزشی و فرض‌های ارزشی کدام‌اند؟

۵- فرض‌های توصیفی کدام‌اند؟

۶- آیا مغالطه‌ای در کار است؟

۷- شواهد چقدر محکم‌اند؟

۸- آیا علت‌ها‌ی بدیل در کار نیستند؟

۹- آیا آمارهای عرضه شده فریب‌دهنده نیست؟

۱۰ چه اطلاعات مهمی بیان نشده است؟

۱۱- چه مدعاهای معقول دیگری می‌توان مطرح کرد؟

گردآوری شده در مجله بیستک