عنوان کتاب: نابخردی های پیش بینی پذیر
نویسنده: دن آریلی
وقتی زمان تصمیمگیری در زندگیمان میرسد، فکر میکنیم کنترل اوضاع در دستمان است؛ فکر میکنیم انتخابهایی هوشمندانه و خردمندانه انجام میدهیم، ولی آیا به راستی چنین است؟
دن آریلی، اقتصاددان رفتاری MIT با تعدادی آزمایشهای روشنگرانه و اغلب شگفتانگیز بر این تصور عمومی که ما اصولا به شیوههایی خردمندانه عمل میکنیم؛ خط بطلان میکشد. آریلی با در هم آمیختن تجربهی روزمره و پژوهشهایی تحولبرانگیز، نشان میدهد که چگونه توقعات، عواطف، هنجارهای اجتماعی، و دیگر نیروهای نامرئی و گویی نامنطقی، توانایی تعقل ما را به بیراهه میکشاند.
آریلی پی برده که نه تنها ما همه روزه اشتباهات سادهی تعجبآوری انجام میدهیم، بلکه دوباره همان نوع اشتباهات را تکرار میکنیم. ما دائما اضافه میپردازیم، دست کم میگیریم و پشت گوش میاندازیم؛ قادر نیستیم اثرات ژرف عواطفمان را بر آنچه که میخواهیم درک کنیم، و بر آنچه که داریم ارزش اضافی میگذاریم. اما این رفتارهای گمراهکننده، نه تصادفیاند و نه بیمفهوم؛ آنها اسلوبمندند و قابل پیشبینی- و ما را به شیوهای پیشبینیپذیر نابخرد میسازند.
از نوشیدن قهوه تا کمکردنوزن، از خریدن ماشین تا برگزیدن شریک زندگی، آریلی چگونگی در هم شکستن این الگوهای اسلوبمند اندیشه را، برای گرفتن تصمیمهای بهتر، تشریح میکند. نابخردیهای پیشبینیپذیر شیوهی بر همکنش ما با جهان را دگرگون خواهد ساخت؛ تصمیمی کوچک در هر زمان.
بهطور خلاصه میتوان گفت که این کتاب، به بیانِ سادهی مفاهیم اقتصاد رفتاری پرداخته است. ین کتاب برای نخستین بار در سال ۲۰۰۸ منتشر شد و پس از آن، همواره مورد استقبال و تجدید چاپ قرار گرفته است.
شیوهی انتخاب کردن انسانها از میان گزینههای مختلف، رفتار ما در مقابل پیشنهادهای رایگان (یا ظاهراً رایگان)، تغییر رفتارمان بر اساس الگوهای قیمتگذاری (مثلاً غذا خوردن در بوفهها) و میل پنهان به تقلب کردن، از جمله موضوعاتی است که دن اریلی در این کتاب به آنها پرداخته است.