عنوان کتاب: نفت بی خطر
نویسنده: متین پدرام
کتاب نفت بیخطر نوشته متین پدرام، دانشآموخته اقتصاد انرژی است و در این کتاب به ابعاد فنی و حقوقی کاهش ریسک در پروژههای نفتی میپردازد.
اکتشاف و بهرهبرداری از میادین نفتی برای کشورهای نفتخیز اهمیت زیادی دارد و این کشورها پیوسته در حال رقابت با یکدیگر به منظور جذب سرمایه خارجی هستند. کشورهایی در این زمینه موفق میشوند که با مدیریت ریسکهای صنعت نفت، چنین ریسکهایی را کاهش دهند. بهعنوان نمونه پیشبینی وقوع فورس ماژور (جنگ و آتشسوزی و…) در پروژههای نفتی امری دشوار است زیرا این وقایع خارج از اراده متولیان پروژه است. بروز اختلاف میان دولت میزبان و شرکت نفتی خارجی، سلب مالکیت، تغییر قانون، مسائل زیستمحیطی و نظایر اینها از دیگر مسایلی است که ممکن است پروژههای نفتی به آن دچار شوند. اگر این مسایل به درستی مدیریت نشود، انگیزه سرمایهگذاران خارجی را کم میکند.
سرمایهگذاران انتظار دارند در بازههای زمانی مشخص سودی متناسب با میزان سرمایهگذاری خود کسب کنند. حضور سرمایهگذار خارجی در بخش بالادستی صنعت نفت نیز از این مساله مستثنی نیست. به عبارت دیگر سرمایهگذاران خارجی برای حضور در بخش بالادستی صنعت نفت، نخست به تحلیل هزینه-فایده میپردازند و پس از آن که سوددهی احتمالی پروژه را بالا و ریسکهای آن را قابل مدیریت دانستند، اقدام به سرمایهگذاری در پروژههای نفتی میکنند. ریسک، بخش جدانشدنی پروژههای صنعتی از جمله صنعت نفت است بنابراین برای جذاب کردن این پروژهها و رونق سرمایهگذاری، مدیریت ریسکهای این صنعت ضروری است.
مدیریت ریسک بخش اصلی مدیریت استراتژیک پروژه است؛ به همین علت زمانی که متولیان پروژه راهبرد و خط مشی انجام عملیات پروژه را تهیه میکنند به خودی خود با ریسکهایی که ممکن است در طول حیات پروژه به وقوع بپیوندد نیز روبهرو میشوند و لاجرم یکی از نخستین کارهایشان شناسایی و تبیین ریسکها و مشخص کردن تاثیرات احتمالی ریسکها است.
فهرست مطالب
پیشگفتار
مقدمه
بخش نخست: مبانی مدیریت کم خطر
فصل اول: مفهوم مدیریت قرارداد و ریسک
تعریف مدیریت قرارداد
مدیریت ریسک
روشهای متفاوت مدیریت ریسک
تعریف ریسک
فصل دوم: انواع قراردادهای نفتی از دیدگاه مدیریت ریسک
دستهبندی قراردادهای نفتی
قراردادهای توام با ریسک بیشتر برای پیمانکار
موافقتنامه/قراردادهای امتیازی
موافقتنامه/قراردادهای مشارکت در تولید
قراردادهای ساخت، بهرهبرداری و واگذاری (BOT)
قراردادهای خدماتی با ریسک
قراردادهای بیع متقابل
قراردادهای خدمات فنی و تخصصی
قراردادهای توام با ریسک بیشتر برای کارفرما/ قراردادهای خدماتی محض
قراردادهای پیمانکاری عمومی
قراردادهای مهندسی و طراحی، تامین کالا، ساخت و راهاندازی
قراردادهای ریسک مشترک/ موافقتنامه عملیات مشترک (JOA)
قراردادهای مشارکت در سرمایهگذاری (جوینت ونچر)
یادداشتهای بخش نخست
بخش دوم: روشهای حقوقی مدیریت ریسک
فصل سوم: مدیریت ریسکهای بنیادین در قراردادهای نفتی
جذب سرمایه
تامین مالی پروژه محور
تامین مالی ساختاریافته
تامین مالی شرکتی
اوراق قرضه
مدیریت ریسکهای اقتصادی/ تورم
نرخ بهره
تبدیل ارز
انتقال ارز
مدیریت ریسکهای حقوقی-قراردادی/ ریسکهای قانونی
مالیاتها و عوارض
گمرک
نیروی کار
مسایل مربوط به حفاظت از محیط زیست
سلب مالکیت
فورس ماژور (قوه قاهره)
فصل چهارم: پیشگیری از بروز اختلافات و روشهای حل و فصل آن
پیشگیری از بروز اختلافات/ کمیته مدیریت مشترک (JMC)
کمیتههای تخصصی
روشهای حلوفصل اختلافات
روشهای حلوفصل غیرقضایی (ADR)
مذاکره
میانجیگری
میانجیگری-داوری
سازش
ارزیابی اختیاری توسط کارشناس
ارزیابی توسط کارشناس
رسیدگی اختصاری
داوری
شیوه قضایی
نتیجه
یادداشتهای بخش دوم
فهرست منابع
گردآوری شده در مجله بیستک