در طول دهه گذشته، به دلیل مقرونبهصرفه بودن گستره شبکه جهانی وب، بهرهگیری از اطلاعات به شدت افزایش یافته است. تخمین زده میشود که در حال حاضر بیش از ۶ میلیارد دستگاه به اینترنت متصل هستند. هر روز حدود ۲.۵ میلیون ترابایت داده تولید میشود و در سال ۲۰۲۰، تولید داده برای هر نفر به میزان ۱.۷ مگابایت داده در هر ثانیه رسیده است. برای بازاریابها، این میزان سرسامآور دادهها نوعی معدن طلا است.
اگر این دادهها بتوانند به درستی پردازش و تجزیه و تحلیل شوند، میتواند بینشهای ارزشمندی را ارائه دهند و بازاریابها میتوانند برای هدف قرار دادن مشتریان از آن استفاده کنند. با این حال، رمزگشایی بخش های عظیم داده کار بزرگی است. این جایی است که علم داده میتواند بسیار کمک کند. به کمک علم داده می توانیم اطلاعات معنیدار را از دادهها استخراج و به بازاریابها در تشخیص بینش صحیح کمک کرد. این بینشها میتواند از جنبههای مختلف بازاریابی مانند نیاز، تجربه و رفتار مشتری باشد که به آنها در بهینهسازی کارآمد استراتژیهای بازاریابی و کسب حداکثر درآمد کمک میکند. در ادامه به برخی از کاربردهای علم داده در بازاریابی به اختصار اشاره شده است:
۱- بهینه سازی بودجه بازاریابی
مدیران و کارشناسان بازاریابی همیشه با بودجه های سختگیرانهای دست و پنجه نرم میکنند. هدف اصلی این افراد کسب حداکثر بازدهی سرمایه از بودجههای اختصاصیافته خود است. رسیدن به این هدف همیشه دشوار و وقتگیر است. کارها همیشه طبق برنامه پیش نمی روند و استفاده بهینه از بودجه انجام نمی شود. با تجزیه و تحلیل دادهها و هزینههای بازاریابی، و نیز با استفاده از علم داده میتوان مدل هزینهای ساخت که به استفاده بهتر از بودجه کمک کند. این مدل میتواند به مدیران و کارشناسان بازاریابی کمک کند تا بودجه خود را در مکانها، کانالها، رسانهها و کمپینهایی مشخص توزیع کنند و معیارهای اصلی خود را بهینه کنند.
۲- بازاریابی برای مخاطبان مناسب
به طور کلی، هزینه های بازاریابی عمدتا بدون در نظر گرفتن مکان و مخاطبان و به طور فراگیر توزیع میشود. و به همین دلیل گزینه های زیادی برای مدیران و کارشناسان بازاریابی وجود دارد تا بودجه خود را در آنجا هزینه کنند. همچنین به همین دلیل ممکن است که این افراد نتوانند به هیچ یک از اهداف درآمدی خود برسند. با این حال، اگر آنها از علم داده برای تجزیه و تحلیل صحیح دادههای خود استفاده کنند، میتوانند درک کنند که کدام مکانها و اطلاعات جمعیتی بالاترین میزان بازگشت سرمایه را خواهد داشت.
۳- شناسایی کانالهای مناسب
از علم داده میتوان برای تعیین اینکه کدام کانالها باعث افزایش مناسب بهرهوری عملکرد مدیران و کارشناسان بازاریابی میشوند، استفاده کرد. با استفاده از مدل سری زمانی، میتوان شاخص های افزایشی که در کانالهای مختلف دیده میشود را شناسایی و مقایسه کرد. این امر میتواند بسیار سودمند باشد زیرا به ما که میگوید دقیقاً کدام کانال و رسانه بازده مناسبتری را ارائه میدهد.
۴- تطبیق استراتژیهای بازاریابی با مشتریان
مدیران و کارشناسان بازاریابی برای به دست آوردن حداکثر ارزش از استراتژیهای بازاریابی خود، باید آنها را با مشتری مناسب تطبیق دهند. برای این کار علم داده میتواند در ایجاد مدل ارزش طول عمر مشتریان و تقسیم بندی آن ها بر اساس رفتارشان کمک شایانی نماید. آنها میتوانند از این مدل برای موارد مختلف استفاده کنند، به عنوان مثال می توانند هدفگذاریهای مجدد و پیشنهادات پرداخت را برای مشتریان با بالاترین ارزش خود ارسال ، یا حتی استراتژیهای نگهداری را برای مشتریانی که احتمال ترکشان وجود دارد اعمال کنند.
۵- هدف گذاری لیدها
مدیران و کارشناسان بازاریابی میتوانند از علم داده برای هدایت دقیق لیدها به سمت اهداف بازاریابی استفاده کنند و همهچیز را در مورد رفتار آنلاین یا قصد آنها بدانند. آنها با مشاهده دادههای ثبت شده از سوابق گذشته و بهرهگیری از علم داده، می توان نیازمندی تجاری این لیدها و برندهایی که تا قبل از این مورد علاقه و مصرفشان بود را تشخیص داد.
۶- امتیازدهی پیشرفته لیدها
لید هایی که یک مدیر یا کارشناس بازاریابی تدوین میکند، لزوما به مشتری تبدیل نمیشود. اگر این افراد بتواند مشتریان را با توجه به علایقشان به طور دقیق دستهبندی کنند، بدون شک این امر سبب افزایش عملکرد بخش فروش و در نهایت افزایش درآمد خواهد شد. علم داده مدیران و کارشناسان بازاریابی را قادر میسازد تا نوعی سیستم پیشبینیکننده لید ایجاد کنند بر اساس امتیازدهی ایجاد کنند. این سیستم الگوریتمی است که توانایی محاسبه نرخ تبدیل لید به مشتری و تقسیمبندی لیدها را دارد. این لیست را میتوان در موارد زیر دستهبندی کرد: مشتریان مشتاق، مشتریان کنجکاو و مشتریان غیر علاقهمند.
۷- پرسونای مشتری و ساخت پروفایل
مدیران و کارشناسان بازاریابی در حالی که یک محصول یا خدمات را بازاریابی میکنند، به دنبال ایجاد پرسونای مشتری و دائما در حال ایجاد لیستهای مشخصی از اهداف فروش مورد نظر هستند. با بهرهگیری از علم داده، آنها میتوانند به طور دقیق تصمیم بگیرند که چه اشخاصی باید در لیست بازار هدف قرار بگیرند.
آنها میتوانند تعداد و خصوصیات پرسونایی را که برای ایجاد پایگاه مشتری خود نیاز دارند، مشخص کنند.
۸- تدوین استراتژی محتوا
مدیران و کارشناسان بازاریابی برای جذب مشتری خود همیشه باید محتوای مرتبط و ارزشمندی ارائه دهند. علم داده میتواند به آنها کمک کند دادههای مخاطبان را دریافت کنند که به نوبه خود به ایجاد بهترین محتوا برای هر مشتری کمک میکند. به عنوان مثال، اگر مشتری از طریق گوگل با جستجوی کلمه کلیدی خاصی به صفحات سایت هدایت شده باشد، آنها درمییابند که می بایست از آن کلمه کلیدی بیشتر در محتوای خود استفاده کند.
۹- تجزیه و تحلیل تمایلات مشتری
مدیران و کارشناسان بازاریابی میتوانند از علم داده برای تجزیه و تحلیل تمایلات مشتریان استفاده کنند. این بدان معناست که آنها میتوانند بینش بهتری در مورد باورها، عقاید و نگرشهای مشتری خود بدست آورند. آنها همچنین میتوانند نحوه واکنش مشتریان به کمپینهای بازاریابی و تعامل یا عدم تعامل مشتریان با کسبوکارشان را کنترل کنند.
۱۰- توسعه محصول
علم داده میتواند به مدیران و کارشناسان بازاریابی در جمعآوری و تولید دادهها در مورد محصولات خود برای مخاطبین و مشتریان مختلف و متفاوت کمک کند. بر اساس بینش ارائه شده توسط این دادهها، آنها میتوانند محصولات جدیدی تولید کنند و کمپینهای بازاریابی بسیار هدفمندی را برای جمعیت مورد نظر خود ایجاد کنند.
۱۱- استراتژی قیمتگذاری
علم داده میتواند به مدیران و کارشناسان بازاریابی برای بهبود استراتژی قیمتگذاری کمک کند. با تمرکز بر عواملی مانند ترجیحات هر مشتری به صورت مجزا، سابقه خرید قبلی وی و وضعیت اقتصادی، آنها میتوانند دقیقاً مشخص کنند که چه عوامل اثرگذاری در قیمت گذاری وجود و دارند و سبب ایجاد قصد خرید مشتری برای هر بخش از محصولات میشوند.
۱۲- ارتباط با مشتری
با تجزیه و تحلیل صحیح دادهها، مدیران و کارشناسان بازاریابی میتوانند زمان و روش مناسب برای برقراری ارتباط با مشتری خود را تعیین کنند. به عنوان مثال، آنها ممکن است دریابند که مشتری به نامههای الکترونیکی علاقمند است و به آنها پاسخ میدهد اما تمایل چندانی به پیام کوتاه ندارد. چنین بینشی میتواند به بازاریابها در درک زمان و کانال مناسب برای برقراری ارتباط کمک کند.
۱۳- بازاریابی تعاملی بلادرنگ
علم داده میتواند اطلاعاتی راجع به وقایع بصورت بلادرنگ تولید کند و برای مدیران و کارشناسان بازاریابی این امکان را فراهم آورد تا در چنین شرایطی مشتریان هدف خود را شناسایی کنند. به عنوان مثال، در یک شرکت هتلداری میتوان از علم داده بصورت بلادرنگ برای تعیین مسافرینی که پروازهایشان به تأخیر افتاده استفاده کرد و سپس میتوان با ارسال کمپینهای تبلیغاتی مستقیم به دستگاههای تلفن همراه، آنها را به عنوان مشتری هدف در معرض بازاریابی مستقیم قرار داد.
۱۴- بهبود تجربه مشتری با استفاده از دادهها
ارائه تجربهای غنی از مشتری همیشه عامل مهمی در دستیابی به موفقیت در بازاریابی بوده است. با علم داده، مدیران و کارشناسان بازاریابی میتوانند الگوهای رفتاری کاربر را جمعآوری کنند و پیشبینی نمایند که چه کسی ممکن است محصولات خاصی را بخواهد یا به آنها نیاز داشته باشد. این امر به آنها امکان میدهد تا به طور موثر فرآیند بازاریابی را عملیاتی کرده و تجربیات بهتر و بهبودیافته تری را در اختیار مشتریان قرار دهند.
۱۵- وفاداری مشتری
مشتریان وفادار نقش بسزایی در ثبات هر کسبوکاری دارند و از طرفی هزینه نگهداشت آنها نسبت به هزینه جذب مشتری جدید کمتر است. علم داده میتواند به مدیران و کارشناسان بازاریابی در بهبود هدفگیری مجدد برای مشتریان موجود و در نتیجه افزایش وفاداری آنها کمک کند. این نوع استراتژیهای بازاریابی از نظر خرید و وفاداری می تواند سبب بروز موفقیتهای بزرگی برای کسبوکار شود.
۱۶- بازاریابی شبکههای اجتماعی
امروزه حضور مشتریان در رسانههای اجتماعی به طرز چشمگیری افزایش یافته است. مدیران و کارشناسان بازاریابی میتوانند با بهرهگیری از علم داده، افرادی که صفحات آنها در رسانههای اجتماعی را کاوش کردهاند و محتوایی که برای آنها جذابیت بیشتری داشته است را شناسایی کرده موارد بسیاری دیگر ازین دست که به تحلیلها آن کمک میکند را گردآوری کنند. با بینشهایی از این دست، آنها میتوانند استراتژی تعاملی مناسب برای حضور در شبکههای اجتماعی را تدوین کنند.
۱۷- گروهبندیهای اجتماعی
از علم داده میتوان برای دستیابی به گروههای خاص در شبکه های اجتماعی و دریافت بازخوردهای مشتریان استفاده کرد. این امر به مدیران و کارشناسان بازاریابی کمک می کند تا موضوعات متداول مورد بحث را براساس فرکانس کلمات کلیدی شناسایی کنند.
۱۸- پیشنهادات تبلیغاتی
مدیران و کارشناسان بازاریابی میتوانند از علم داده استفاده کنند تا تبلیغات را به طور خاص و برای مشتریان هدف نمایش دهند و کلیک های آنلاین و همچنین نتایج کمپینها را اندازهگیری نمایند. از طرفی میتوانند اطمینان حاصل کنند که افراد مناسب تبلیغات را مشاهده میکنند و به این طریق نرخ تبدیل را بهبود بخشند.
۱۹- کمپینهای بازاریابی ایمیل
با بهرهگیری از علم داده میتوان دریافت كه كدام ایمیلها برای چه مشتریانی جذاب هستند. این ایمیلها هر چند وقت یک بار خوانده میشوند، چه موقع برای آنها ارسال میشود، چه نوع محتوایی توجه مخاطب را بیشتر جلب می کند و مواردی ازین دست. چنین دیدگاههایی مدیران و کارشناسان بازاریابی را قادر میسازد تا کمپینهای بازاریابی ایمیلی متناسب با مخاطب را ارسال کنند و با پیشنهادات مناسب مشتریان هدف خود را درگیر فرآیند بازاریابی نمایند.
۲۰- پلتفرمهای بازاریابی دیجیتال
پلتفرمهای بازاریابی دیجیتال با توجه به دادهها رشد میکنند. مدیران و کارشناسان بازاریابی میتوانند با تغذیه این پلتفرمها توسط دادههای پالایش شده، بینش عمیقتری کسب کنند. علم داده میتواند با ارائه دادههای صحیح، پلتفرمهای بازاریابی دیجیتال را بهبود بخشد و از این طریق مدیران و کارشناسان بازاریابی را قادر سازد تا تعیین کنند برای رسیدن به اهداف بازاریابی خود چه اقداماتی مورد نیاز است.